Veel docenten zullen het probleem herkennen: de gesprekken van je leerlingen hebben uiteraard een sociale functie, maar dragen niet enorm bij aan hun kennis- en woordenschatontwikkeling. Wanneer je probeert om de gesprekken over koetjes en kalfjes te sturen naar de lesinhoud, loop je vast. Dit komt doordat leerlingen niet gewend zijn om op een gestructureerde manier, geïmplementeerd in het leerproces, te spreken. Hoe kun je dit ombuigen en het spreken effectief integreren in de leerlijn? Maak kennis met Oracy, een planmatige aanpak waarmee leerlingen leren spreken en spreken gebruiken om te leren.

Wat is Oracy?

Bij Oracy combineer je het leren spreken met het spreken om te leren zodat het een centrale plek heeft in het leerproces. Het is meer dan mondelinge communicatie; het omvat ook luistervaardigheden, argumentatie en het vermogen om ideeën helder over te brengen. Zo integreer je mondelinge taalvaardigheid in het curriculum, help je je leerlingen om beter te communiceren en dieper te leren.

De kracht van Oracy

Door regelmatig en gestructureerd te oefenen met spreken, wordt het een natuurlijke en geïntegreerde vaardigheid. Met meerdere voordelen:

• Door te praten over de lesinhoud, verwerken leerlingen de stof beter. Het stimuleert kritisch denken en helpt om complexe concepten te begrijpen.
• Leerlingen leren op een respectvolle en georganiseerde manier te communiceren. Dit vermindert onrust en bevordert een positieve omgang.
• Oracy is bijzonder krachtig voor leerlingen met taalachterstanden en/of een meertalige achtergrond.

Dit alles draagt bij aan de identiteitsvorming van leerlingen; hun zelfvertrouwen en zelfexpressie nemen immers toe.

Het Oracy-raamwerk

Het Oracy-raamwerk en bijbehorende leerlijn zijn ontwikkeld en gebaseerd op verschillende bronnen in overleg met deskundigen zoals Cambridge University, Voice 21 (VK) en CPS Onderwijsadvies en ontwikkeling.

Figuur 1

• Fysiek domein: variëren in volume, intonatie, spreektempo, articulatie, lichaamstaal.
• Linguïstisch domein: gebruik van een gevarieerde woordenschat, aanpassen van taal aan de context, grammaticaal correcte zinnen, retorische technieken.
• Cognitief domein: relevante en interessante inhoud kiezen, gestructureerd presenteren.
• Sociaal-emotioneel domein: luisteren naar en respecteren van anderen, effectief samenwerken.

Lesvoorbeeld. Cognitief domein

Bovenbouw basisonderwijs / Onderbouw voortgezet onderwijs

Lesvoorbeeld. Cognitief domein

Er is een tekstfragment gelezen over het oprichten van een basisschool in een ontwikkelingsland. In de tekst wordt gevraagd om donaties voor het schoolgebouw, zodat kinderen in de toekomst naar school kunnen. Om een standpunt te bepalen gaan de leerlingen na het lezen met elkaar in groepen van vier in gesprek. Je daagt leerlingen uit hun eigen stem te laten horen. Vandaag wordt extra gelet op het inhoudelijk reageren op elkaar. Een leerling opent door de volgende zin aan te vullen:

“Ik zou mijn zakgeld wel/niet geven om deze school te bouwen, omdat…” 

De volgende leerling reageert daarop door een op het digibord geprojecteerde startzin te gebruiken:

• Ik snap wat je zegt, toch zou ik…
• Ik weet niet of dat echt zo is, want…
• Ik ben dat niet met je eens omdat…
• Ik zou dat ook doen, tenzij…

De inzet van startzinnen in kleine groepjes helpt leerlingen om inhoudelijk op elkaars inbreng te reageren.

Implementatie van Oracy

Oracy begint klein. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met korte discussies over de lesstof. Het krachtigst is echter om de gesprekselementen bij verschillende vakken aan te bieden. De gewoontevorming is de grootste succesfactor.

Congres Levende Talen 2024

Wil je meer leren over hoe je het leerproces, het kritisch denken en de ontwikkeling van je leerlingen kunt versterken met mondelinge taalvaardigheid? Bob Coenraats (CPS) laat je in Worskhop C1 graag kennismaken met Oracy.

Meer informatie: www.cps.nl/oracy.